આજે હું Lunar Eclipse Essay In Gujarati 2023 ચંદ્રગ્રહણ પર નિબંધ વિશે લખવા જઈ રહ્યો છું. Lunar Eclipse Essay In Gujarati 2023 ચંદ્રગ્રહણ પર નિબંધ વિશે જાણવા માટે આ આર્ટીકલ વાંચો.હું આશા રાખું છું કે દરેક વિદ્યાર્થીને Lunar Eclipse Essay In Gujarati 2023 ચંદ્રગ્રહણ પર નિબંધ વિશે માહિતી આ આર્ટીકલ પરથી મળી રહે.
ચંદ્ર લગભગ 2,160 માઇલ (3,476 કિમી) વ્યાસમાં ઠંડુ, ખડકાળ શરીર છે. તેનો પોતાનો કોઈ પ્રકાશ નથી પરંતુ તેની સપાટી પરથી પ્રતિબિંબિત થતા સૂર્યપ્રકાશથી તે ચમકે છે. ચંદ્ર દર 29 અને અડધા દિવસમાં એક વખત પૃથ્વીની પરિક્રમા કરે છે. જેમ જેમ તે આપણા ગ્રહની પરિક્રમા કરે છે તેમ, સૂર્યના સંદર્ભમાં ચંદ્રની બદલાતી સ્થિતિ આપણા કુદરતી ઉપગ્રહને શ્રેણીબદ્ધ તબક્કાઓમાંથી પસાર થવાનું કારણ બને છે.
નવા ચંદ્ર તરીકે ઓળખાતો તબક્કો વાસ્તવમાં જોઈ શકાતો નથી કારણ કે ચંદ્રની પ્રકાશિત બાજુ પૃથ્વીથી દૂર નિર્દેશિત થાય છે. બાકીના તબક્કાઓ આપણા બધાને પરિચિત છે કારણ કે ચંદ્ર ચક્ર મહિનાઓ પછી મહિનાઓ દ્વારા પસાર થાય છે.ઘણી પ્રારંભિક સંસ્કૃતિઓએ સમય પસાર કરવા માટે ચંદ્રના માસિક ચક્રનો ઉપયોગ કર્યો હતો. હકીકતમાં, કેટલાક કૅલેન્ડર્સ ચંદ્રના તબક્કાઓ સાથે સમન્વયિત થાય છે. હિબ્રુ, મુસ્લિમ અને ચાઈનીઝ કેલેન્ડર બધા ચંદ્ર કેલેન્ડર છે. નવા ચંદ્રના તબક્કાને દરેક કેલેન્ડર મહિનાની શરૂઆત તરીકે અનન્ય રીતે ઓળખવામાં આવે છે જેમ તે ચંદ્રના માસિક ચક્રની શરૂઆત છે.
Lunar Eclipse Essay In Gujarati 2023 ચંદ્રગ્રહણ પર નિબંધ
સરખામણીમાં, પૂર્ણ ચંદ્રનો તબક્કો ચંદ્ર મહિનાની મધ્યમાં થાય છે.પૂર્ણ ચંદ્ર પ્રેમ અને રોમાંસના તબક્કા તરીકે જાણીતો છે. જ્યારે ચંદ્ર પૂર્ણ થાય છે, ત્યારે તે સૂર્યાસ્ત સમયે ઉગે છે અને આખી રાત દેખાય છે. રાત્રિના અંતે, પૂર્ણ ચંદ્ર સૂર્યના ઉદયની સાથે જ અસ્ત થાય છે. ચંદ્રના અન્ય તબક્કાઓમાંથી કોઈપણમાં આ વિશિષ્ટ લક્ષણ નથી. એવું થાય છે કારણ કે જ્યારે ચંદ્ર પૂર્ણ થાય છે ત્યારે ચંદ્ર આકાશમાં સૂર્યની વિરુદ્ધ હોય છે. ગ્રહણના સંદર્ભમાં પૂર્ણ ચંદ્રનું પણ વિશેષ મહત્વ છે.
Also Read Solar Eclipse Essay In Gujarati 2023 સૂર્યગ્રહણ પર નિબંધ
ચંદ્રગ્રહણના પ્રકાર Types of lunar eclipses :-
ચંદ્રગ્રહણ (અથવા ચંદ્રગ્રહણ) ફક્ત પૂર્ણ ચંદ્ર પર જ થઈ શકે છે, અને જો ચંદ્ર પૃથ્વીના પડછાયાના અમુક ભાગમાંથી પસાર થાય તો જ. તે પડછાયો વાસ્તવમાં શંકુ આકારના બે ઘટકોથી બનેલો છે, જે એક બીજાની અંદર રહેલો છે. બાહ્ય અથવા પેનમ્બ્રલ પડછાયો એ એક ક્ષેત્ર છે જ્યાં પૃથ્વી ભાગને અવરોધે છે પરંતુ સૂર્યના તમામ કિરણોને ચંદ્ર સુધી પહોંચતા નથી. તેનાથી વિપરિત, આંતરિક અથવા છત્રછાયો એ એક એવો પ્રદેશ છે જ્યાં પૃથ્વી તમામ સીધા સૂર્યપ્રકાશને ચંદ્ર સુધી પહોંચતા અટકાવે છે.
ખગોળશાસ્ત્રીઓ ત્રણ મૂળભૂત પ્રકારના ચંદ્રગ્રહણને ઓળખે છે:
1. પેનમ્બ્રલ ચંદ્રગ્રહણ
ચંદ્ર પૃથ્વીના પેનમ્બ્રલ શેડોમાંથી પસાર થાય છે.
આ ઘટનાઓ માત્ર શૈક્ષણિક રસની છે કારણ કે તે સૂક્ષ્મ અને અવલોકન કરવી મુશ્કેલ છે.
2. આંશિક ચંદ્રગ્રહણ
ચંદ્રનો એક ભાગ પૃથ્વીની છત્રછાયામાંથી પસાર થાય છે.
આ ઘટનાઓ જોવા માટે સરળ છે, બિનસહાયક આંખ સાથે પણ.
3. કુલ ચંદ્રગ્રહણ
આખો ચંદ્ર પૃથ્વીની છત્રછાયામાંથી પસાર થાય છે.
કુલ તબક્કા (સંપૂર્ણતા) દરમિયાન ચંદ્રના વાઇબ્રન્ટ લાલ રંગને કારણે આ ઘટનાઓ ખૂબ જ આકર્ષક છે.
“જો ચંદ્ર દર 29.5 દિવસે પૃથ્વીની પરિક્રમા કરે છે અને ચંદ્રગ્રહણ ફક્ત પૂર્ણ ચંદ્ર પર જ થાય છે, તો પછી શા માટે આપણે પૂર્ણ ચંદ્ર દરમિયાન મહિનામાં એકવાર ગ્રહણ નથી કરતા?”. મને ખુશી છે કે તમે પૂછ્યું! તમે જુઓ, પૃથ્વીની આસપાસ ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષા વાસ્તવમાં સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષા કરતાં 5 ડિગ્રી જેટલી છે. આનો અર્થ એ છે કે ચંદ્ર મોટાભાગનો સમય પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષાના પ્લેન ઉપર અથવા નીચે વિતાવે છે. અને સૂર્યની આસપાસ પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષાનું પ્લેન મહત્વનું છે કારણ કે પૃથ્વીના પડછાયાઓ બરાબર એ જ સમતલમાં આવેલા છે.
પૂર્ણ ચંદ્ર દરમિયાન, આપણો કુદરતી ઉપગ્રહ સામાન્ય રીતે પૃથ્વીના પડછાયાની ઉપર અથવા નીચેથી પસાર થાય છે અને તેને સંપૂર્ણપણે ચૂકી જાય છે. ગ્રહણ થતું નથી. પરંતુ દર વર્ષે બે થી ચાર વખત, ચંદ્ર પૃથ્વીના પેનમ્બ્રલ અથવા છત્રછાયાના અમુક ભાગમાંથી પસાર થાય છે અને ઉપરોક્ત ત્રણ પ્રકારોમાંથી એક ગ્રહણ થાય છે.જ્યારે ચંદ્ર ગ્રહણ થાય છે, ત્યારે પૃથ્વીની રાત્રે દરેક વ્યક્તિ તેને જોઈ શકે છે. તમામ ગ્રહણમાંથી લગભગ 35% પેનમ્બ્રલ પ્રકારના હોય છે જેને ટેલિસ્કોપ વડે પણ શોધવું ખૂબ જ મુશ્કેલ હોય છે. અન્ય 30% આંશિક ગ્રહણ છે જે સહાય વિનાની આંખથી જોવા માટે સરળ છે. અંતિમ 35% અથવા તેથી વધુ કુલ ગ્રહણ છે, અને આ જોવા માટે એકદમ અસાધારણ ઘટનાઓ છે.
ચંદ્રગ્રહણ અને સૂર્યગ્રહણ વચ્ચે શું તફાવત છે? સૂર્યગ્રહણ એ સૂર્ય ગ્રહણ છે. તે ત્યારે થાય છે જ્યારે ચંદ્ર પૃથ્વી અને સૂર્યની વચ્ચેથી પસાર થાય છે. આ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે ચંદ્ર નવા ચંદ્રના તબક્કામાં હોય.
ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન ચંદ્ર કેમ લાલ થાય છે? Why does the moon turn red during a lunar eclipse? :-
આ જ ઘટના જે આપણા આકાશને વાદળી બનાવે છે અને આપણા સૂર્યાસ્તને લાલ બનાવે છે, ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન ચંદ્ર લાલ થઈ જાય છે. તેને રેલે સ્કેટરિંગ કહેવામાં આવે છે. પ્રકાશ તરંગોમાં મુસાફરી કરે છે, અને પ્રકાશના વિવિધ રંગોમાં વિવિધ ભૌતિક ગુણધર્મો હોય છે. વાદળી પ્રકાશની તરંગલંબાઇ ઓછી હોય છે અને તે લાલ પ્રકાશ કરતાં પૃથ્વીના વાતાવરણમાંના કણો દ્વારા વધુ સરળતાથી વિખેરાય છે, જે લાંબી તરંગલંબાઇ ધરાવે છે. બીજી બાજુ, લાલ પ્રકાશ વાતાવરણમાં વધુ સીધો પ્રવાસ કરે છે.
જ્યારે સૂર્ય ઉપર હોય છે, ત્યારે આપણે આખા આકાશમાં વાદળી પ્રકાશ જોઈએ છીએ. પરંતુ જ્યારે સૂર્ય આથમી રહ્યો હોય, ત્યારે સૂર્યપ્રકાશ વધુ વાતાવરણમાંથી પસાર થવો જોઈએ અને આપણી આંખો સુધી પહોંચતા પહેલા વધુ દૂર જવું જોઈએ. સૂર્યનો વાદળી પ્રકાશ વિખેરાઈ જાય છે, અને લાંબા તરંગલંબાઈનો લાલ, નારંગી અને પીળો પ્રકાશ પસાર થાય છે.ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન, ચંદ્ર લાલ થઈ જાય છે કારણ કે ચંદ્ર સુધી પહોંચતો એકમાત્ર સૂર્યપ્રકાશ પૃથ્વીના વાતાવરણમાંથી પસાર થાય છે. ગ્રહણ દરમિયાન પૃથ્વીના વાતાવરણમાં જેટલી વધુ ધૂળ અથવા વાદળો હશે, તેટલો જ ચંદ્ર લાલ દેખાશે. એવું લાગે છે કે વિશ્વના તમામ સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત ચંદ્ર પર પ્રક્ષેપિત છે.
ચંદ્રગ્રહણનું અવલોકન Observation of lunar eclipse :-
સૂર્યગ્રહણથી વિપરીત, ચંદ્રગ્રહણ જોવા માટે સંપૂર્ણપણે સલામત છે. તમારે કોઈપણ પ્રકારના રક્ષણાત્મક ફિલ્ટર્સની જરૂર નથી. ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરવો પણ જરૂરી નથી. તમે ચંદ્રગ્રહણને તમારી પોતાની બે આંખો સિવાય બીજું કંઈ નહીં જોઈ શકો. જો તમારી પાસે દૂરબીનની જોડી હોય, તો તે દૃશ્યને વિસ્તૃત કરવામાં મદદ કરશે અને લાલ રંગને વધુ તેજસ્વી અને જોવામાં સરળ બનાવશે. 7×35 અથવા 7×50 દૂરબીનનું પ્રમાણભૂત જોડી સારું કામ કરે છે.
કલાપ્રેમી ખગોળશાસ્ત્રીઓ વાસ્તવમાં કુલ ગ્રહણ દરમિયાન કેટલાક ઉપયોગી અવલોકનો કરી શકે છે. સંપૂર્ણતા દરમિયાન ચંદ્ર કેટલો અંધકારમય દેખાશે તેની ચોક્કસ આગાહી કરવી અશક્ય છે. લાલ અને ચળકતા નારંગીના શેડ્સની શ્રેણી દ્વારા, રંગ ઘેરા રાખોડી અથવા ભૂરાથી પણ બદલાઈ શકે છે. રંગ અને તેજ ગ્રહણ દરમિયાન પૃથ્વીના વાતાવરણમાં રહેલી ધૂળની માત્રા પર આધાર રાખે છે. ચંદ્રગ્રહણ માટે ડેન્જોન બ્રાઇટનેસ સ્કેલનો ઉપયોગ કરીને, એમેચ્યોર સંપૂર્ણતા દરમિયાન ચંદ્રના રંગ અને તેજને વર્ગીકૃત કરી શકે છે.
અન્ય ઉપયોગી કલાપ્રેમી પ્રવૃત્તિ માટે ટેલિસ્કોપની જરૂર છે. સ્ટાન્ડર્ડ લિસ્ટ ચંદ્ર ક્રેટર્સનો ઉપયોગ કરીને, દરેક ખાડો જ્યારે છત્રની છાયામાં પ્રવેશે છે અને છોડે છે ત્યારે ચોક્કસ સમયને કાળજીપૂર્વક માપી શકે છે. આ ખાડોના સમયનો ઉપયોગ હવામાં ફેલાતી ધૂળ અને જ્વાળામુખીની રાખને કારણે પૃથ્વીના વાતાવરણના વિસ્તરણનો અંદાજ કાઢવા માટે કરી શકાય છે.
અલબત્ત, ચંદ્રનું ગ્રહણ ફોટોગ્રાફ માટે આકર્ષક લક્ષ્ય પણ રજૂ કરે છે. સદનસીબે, ચંદ્રગ્રહણની ફોટોગ્રાફી સરળ છે જો તમારી પાસે યોગ્ય સાધનો હોય અને તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરો. કૅમેરા, લેન્સ અને ટ્રાઇપોડ ભલામણો માટે MrEclipse ની પિક્સ જુઓ. અગાઉના ચંદ્રગ્રહણ દરમિયાન લેવામાં આવેલા વધુ ફોટોગ્રાફ્સ માટે, ચંદ્રગ્રહણ ફોટો ગેલેરીની મુલાકાત લેવાની ખાતરી કરો.
ચંદ્રગ્રહણની આવર્તન અને ભાવિ ગ્રહણ Frequency of lunar eclipses and future eclipses :-
2000 BCE થી 3000 CE સુધીના પાંચ હજાર વર્ષના સમયગાળા દરમિયાન, ચંદ્રના 7,718 ગ્રહણ (આંશિક અને કુલ) થયા છે. આ દર વર્ષે સરેરાશ દોઢ ગ્રહણ થાય છે. વાસ્તવમાં, એક વર્ષમાં ચંદ્રગ્રહણની સંખ્યા 0 થી 3 સુધીની હોઈ શકે છે. છેલ્લી વખત જ્યારે એક કેલેન્ડર વર્ષમાં 3 કુલ ચંદ્રગ્રહણ થયાં હતાં તે 1982 માં થયું હતું. આંશિક ગ્રહણ કુલ ગ્રહણની સંખ્યા 7 થી 6 કરતાં સહેજ વધારે છે.
નીચેનું કોષ્ટક 2018 થી 2024 સુધીના દરેક ચંદ્રગ્રહણની યાદી આપે છે. ગ્રહણની આકૃતિ અને તે ક્યાંથી દેખાય છે તે દર્શાવતો વિશ્વનો નકશો જોવા માટે ગ્રહણની તારીખ પર ક્લિક કરો. આ સૂચિમાં પેનમ્બ્રલ ચંદ્રગ્રહણનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હોવા છતાં, તેઓ સામાન્ય રીતે જોવા મુશ્કેલ છે કારણ કે તેઓ મૂર્છા હોય છે.
અમ્બ્રાલ મેગ્નિટ્યુડ એ ચંદ્રના વ્યાસ પરનો અપૂર્ણાંક છે જે મહત્તમ ગ્રહણ સમયે ઓમ્બ્રામાં ડૂબી જાય છે. 1.0 કરતાં વધુ મૂલ્યો માટે, તે સંપૂર્ણ ગ્રહણ છે. નકારાત્મક મૂલ્યો માટે, તે પેનમ્બ્રલ ગ્રહણ છે. ગ્રહણ સમયગાળો કૉલમ કલાકો અને મિનિટોમાં આંશિક ગ્રહણની લંબાઈને સૂચિબદ્ધ કરે છે. જો તે સંપૂર્ણ ગ્રહણ છે, તો બે મૂલ્યો આપવામાં આવે છે. પ્રથમ આંશિક તબક્કાઓની શરૂઆત અને અંત વચ્ચેનો સમય છે જ્યારે બીજો (બોલ્ડમાં) કુલ ગ્રહણની લંબાઈ છે.