આજે હું Importance of Ozone Layer Essay In Gujarati 2023 ઓઝોન સ્તરનું મહત્વ પર નિબંધ વિશે લખવા જઈ રહ્યો છું . Importance of Ozone Layer Essay In Gujarati 2023 ઓઝોન સ્તરનું મહત્વ પર નિબંધ વિશે જાણવા માટે આ આર્ટીકલ વાંચો.હું આશા રાખું છું કે દરેક વિદ્યાર્થીનેImportance of Ozone Layer Essay In Gujarati 2023 ઓઝોન સ્તરનું મહત્વ પર નિબંધ વિશે માહિતી આ આર્ટીકલ પરથી મળી રહે.
લગભગ હંમેશા ઓઝોન માત્ર ઓઝોન સ્તરના છિદ્ર અને તેનાથી પર્યાવરણને થતા નુકસાન સાથે સંકળાયેલું છે. ઓઝોન સ્તરની સમૃદ્ધિ કે જે છિદ્રને એટલું નોંધપાત્ર બનાવે છે અને છિદ્ર પાછળનું વિજ્ઞાન ઘણું ઓછું લોકપ્રિય છે. વર્ષ 1840માં શૉનબીને તેના અસ્તિત્વની પુષ્ટિ કરી અને જેક્સ-લુઈસ સોરેટે ઓઝોનના રાસાયણિક સૂત્રને O3 તરીકે મૂળ આપ્યું અને સાબિત કર્યું કે ઓઝોન ઓક્સિજનનું એલોટ્રોપિક સ્વરૂપ છે.
Importance of Ozone Layer Essay In Gujarati 2023 ઓઝોન સ્તરનું મહત્વ પર નિબંધ
ઓઝોનનું મહત્વ એ હકીકત દ્વારા વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે કે તે પૃથ્વીને સૂર્યના હાનિકારક અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોથી રક્ષણ આપે છે. ઓઝોન સ્તર ઊર્ધ્વમંડળના ઉપરના પ્રદેશોમાં જોવા મળે છે જ્યાં તે પૃથ્વીને સૂર્યના હાનિકારક અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોથી રક્ષણ આપે છે. આ કિરણોત્સર્ગ માનવોમાં ત્વચા કેન્સરનું કારણ બની શકે છે. અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો ઓક્સિજનના પરમાણુને મુક્ત ઓક્સિજન પરમાણુમાં વિભાજિત કરે છે, આ મુક્ત ઓક્સિજન પરમાણુ ઓક્સિજનના પરમાણુ સાથે જોડાઈને ઓઝોન બનાવે છે. આ મુખ્ય સ્તર પૃથ્વીની સપાટીથી 12-15 માઇલના અંતરે આવેલું છે.
Also Read Importance Of Patience Essay In Gujarati 2023 ધીરજનું મહત્વ પર નિબંધ
ઓઝોનની તૈયારી Preparation of ozone :-
ઓક્સિજનનું આ એલોટ્રોપિક સ્વરૂપ ઓક્સિજનના એલોટ્રોપિક સ્વરૂપના 5-10% આપવા માટે ઓક્સિજન પરમાણુ સાથે મુખ્ય ઇલેક્ટ્રિક દ્વારા શુષ્ક ઓક્સિજન પસાર કરીને રચાય છે. પ્રાપ્ત ઉત્પાદનને ઓઝોનાઇઝ્ડ ઓક્સિજન કહેવામાં આવે છે.
O2+O → O3
3O2 ⇌ 2O3 – ઊર્જા (એન્ડોથર્મિક પ્રતિક્રિયા)
ઓઝોન અસ્થિર છે અને મોલેક્યુલર ઓક્સિજનમાં વિઘટન કરે છે. ઓઝોનની રચના અને વિઘટન વચ્ચે ગતિશીલ સંતુલન જાળવવામાં આવે છે. એવું જાણવા મળ્યું છે કે સીએફસી (ક્લોરોફ્લોરોકાર્બન) સંયોજનોની હાજરીને કારણે આ રક્ષણાત્મક ઓઝોન સ્તર ક્ષીણ થઈ રહ્યું છે.
જ્યારે CFC વાતાવરણમાં મુક્ત થાય છે, ત્યારે તે વાતાવરણીય વાયુઓ સાથે ભળી જાય છે અને ઊર્ધ્વમંડળમાં પહોંચે છે. અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોની હાજરીમાં, તેઓ ક્લોરિન રેડિકલ બનાવવા માટે તૂટી જાય છે. આ ક્લોરિન રેડિકલ ઓઝોન સાથે પ્રતિક્રિયા કરીને ક્લોરિન મોનોક્સાઇડ અને ઓક્સિજન પરમાણુ બનાવે છે.
CF2Cl2 (g) → Cl (g) + CF2Cl (g)
(નોંધ: Cl આમૂલ સ્વરૂપમાં છે)
Cl (g) + O3 (g) → ClO (g) + O2 (g)
આ પ્રતિક્રિયા ઓઝોનને તોડે છે. CFC સંયોજનો એવા એજન્ટો છે જે વાતાવરણમાં ક્લોરિન રેડિકલ છોડે છે અને ઓઝોન સ્તરને નુકસાન પહોંચાડે છે.
ઓઝોનના ગુણધર્મો Properties of Ozone :-
ઓઝોન તેની શુદ્ધ અવસ્થામાં વાદળી રંગની હોય છે જેની તીવ્ર અવ્યવસ્થિત ગંધ હોય છે પરંતુ મર્યાદિત દરખાસ્તમાં તે સુખદ ગંધ ધરાવે છે.તે યુવી કિરણોને શોષવાની ક્ષમતા ધરાવે છે જે અલ્ટ્રાવાયોલેટ પ્રદેશ પર કબજો કરે છે જે વાતાવરણીય સ્પેક્ટ્રમના 220-290 એનએમની વચ્ચે હોય છે.
ઓક્સિજનનું આ સ્વરૂપ 161.2K પર ઉકળે છે અને જ્યારે ઘન બને છે ત્યારે વાયોલેટ-વાદળી સ્ફટિકો બનાવે છે. તે 80.6k પર ઓગળે છે.આ એલોટ્રોપ એક મજબૂત ઓક્સિડાઇઝિંગ એજન્ટ છે કારણ કે ઓઝોન સામાન્ય સ્થિતિમાં અસ્થિર સંયોજન છે અને તે ગરમીની હાજરીમાં ઝડપથી વિઘટિત થઈને ઓક્સિજનના નવા ઓક્સિજન અને પરમાણુ બનાવે છે.
ઓઝોન સ્તરનું મહત્વ Importance of ozone layer :-
ઓઝોન જમીનના સ્તરે હાનિકારક છે પરંતુ વાતાવરણમાં ઊંચાઈ પર ઓઝોન સ્તર તમામ જીવોના રક્ષણમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. સૂર્ય અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો ફેલાવે છે જે જીવંત પ્રાણીઓ પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે. આ સ્તર કિરણોત્સર્ગને શોષી લે છે અને તેને પૃથ્વીની બાહ્ય સપાટીમાં પ્રવેશતા અટકાવે છે. ઓઝોન સ્તર પૃથ્વીના વાતાવરણના ઊર્ધ્વમંડળના સ્તરમાં રહે છે. જે સ્તરો વાતાવરણના નીચેના ભાગને રોકે છે તે પૃથ્વીની સપાટી પરથી અનિચ્છનીય પ્રદૂષકોને દૂર કરે છે.
ઓઝોન સ્તર અવક્ષય Ozone layer depletion :-
ઓઝોન સ્તરના અવક્ષય પાછળનું કારણ મુખ્યત્વે ઓઝોન-ક્ષીણ કરનારા પદાર્થો (ODS)ના વ્યાપક ઉપયોગને કારણે છે. કેટલાક ઓઝોન-ક્ષીણ કરનારા પદાર્થો છે:
ક્લોરોફ્લોરોકાર્બન્સ (CFC): સીએફસીનો ઉપયોગ એ સ્તરના ઘટાડા માટેનું એક મુખ્ય કારણ છે. તેઓ સામાન્ય રીતે રેફ્રિજરેટર્સ અને કાર વગેરેમાં વપરાતા એર કંડિશનરમાં શીતક તરીકે ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેનો ઉપયોગ ઔદ્યોગિક દ્રાવક, ફોમ ઉત્પાદનો અને હોસ્પિટલ નસબંધી સાધનો તરીકે પણ થાય છે.
મિથાઈલ ક્લોરોફોર્મ: સામાન્ય રીતે રાસાયણિક પ્રક્રિયા વગેરે માટેના ઉદ્યોગોમાં તેનો ઉપયોગ શોધે છે.
કાર્બન ટેટ્રાક્લોરાઇડ: સામાન્ય રીતે દ્રાવક તરીકે ઉપયોગ થાય છે.